Hoegaarden in de Belgische provincie Vlaams-Brabant staat bekend als biergemeente. In België is de Witte van Hoegaarden een alom gekend begrip. Maar de landelijke gemeente op de grens met Waals-Brabant heeft nog meer troeven in huis. De Tuinen van Hoegaarden achter het Kapittelhuys bieden een oase van rust aan de bezoeker. Wie van een fikse wandeltocht houdt, kan aan hetzelfde Kapittelhuys de Rosdelwandeling starten. Deze bewegwijzerde tocht voert je via holle wegen en langs velden door het gelijknamige natuurgebied. Je kan kiezen uit drie afstanden, zeven, negen of twaalf kilometer.
Hoegaarden als bierdorp
Hoewel de wandelroutes er niet rechtstreeks mee in verband staan, kan je in Hoegaarden niet om het thema bier heen. Overal in het dorp zijn er wel elementen die naar de rijke biertraditie van het dorp verwijzen. Ook op je wandeltocht zie je, bij terugkeer in Hoegaarden, sporen van de rijke brouwersgeschiedenis. In de achttiende eeuw telde Hoegaarden meer dan 35 brouwerijen. Anno 2019 zijn er twee actief. In 2006 werd in café Nieuwhuys een gelijknamige brouwerij opgestart die het bruine bier Alpaïde produceerde. Ondertussen brouwen ze nog andere bieren waarvan er een de naam Rosdel meekreeg.
De Kluis
De brouwerij die Hoegaarden zijn bekendheid gaf, is brouwerij De Kluis. Opgericht in 1966 door Pierre Celis, werd de brouwerij bekend voor het witbier van Hoegaarden. De Kluis bracht nog ronkende namen op de markt. Zo zullen bieren als De verboden vrucht en Julius bij de liefhebber ongetwijfeld een belletje doen rinkelen. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd de brouwerij overgenomen door AB InBev, toen nog Interbrew geheten. In 2005 dreigde Hoegaarden zijn laatste brouwerij te verliezen wanneer AB InBev bekendmaakte alle activiteiten naar Jupille bij Luik te zullen verplaatsen. In 2007 werd echter besloten het brouwen terug in Hoegaarden te laten plaatsvinden.
Startplek aan het Kapittelhuys
Schuin tegenover de Sint-Gorgoniuskerk ligt het Kapittelhuys. Aan dit tot brasserie omgebouwd historische pand starten de drie varianten van de Rosdelwandeling. Gesticht in 980 door gravin Alpaïdis, hing het Kapittel van Hoegaarden af van het Domkapittel van Keulen. De bestaansreden was het zingen van het kooroffice om de kerkelijke diensten meer luister bij te zetten. De kanunniken die in het Kapittelhuis woonden, streken een riante vergoeding op. Dit leidde vaak tot dronkenschap en andere baldadigheden. Op het einde van de achttiende eeuw kwam het kapittel in particuliere handen. Dit bleef zo tot in 1980 de laatste particuliere eigenaar werd vermoord door zijn klusjesman. In 1981 verkreeg de gemeente Hoegaarden het pand en het bijbehorend park als eigendom.
De Tuinen van Hoegaarden
In het park achter het Kapittelhuis zijn sinds 1991 de Tuinen van Hoegaarden gevestigd. Bij aanvang bood dit vier hectare groot domein plaats aan 26 thematuinen. De Vlaamse Tuinaannemers en Vlam (Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing) namen gezamenlijk het initiatief voor dit concept. In 2018 kreeg het park een fikse opknapbeurt en sindsdien staat de gemeente Hoegaarden zelf in voor het park. Doelstelling is om de bezoekers kennis te laten maken met een harmonieus park waar de klemtoon ligt op de verschillende methoden van tuinieren.
Rosdel en Schoorbroekbeekvallei
De Schoorbroekbeek wordt gezien als de slagader van het natuurgebied Rosdel. Natuurpunt, een vzw die zich inzet voor natuurbeheer en -behoud, beheert het Rosdel en de Schoorbroekbeekvallei dan ook als een aaneengesloten gebied. Het reservaat slingert zich in een S-bocht van l’Ecluse tot in Nerm. L’Ecluse behoort tot de Waals-Brabantse gemeente Bevekom en Nerm is een gehucht van Hoegaarden. Je wandelt op de taalgrens tussen Vlaanderen en Wallonië. Als wandelaar mag je je verwachten aan sterk hellende valleiflanken en weidse plateaus. De streek is rijk aan holle wegen welke of onverhard zijn of verhard met kasseistenen.
Wateroverlast
De provincie Vlaams-Brabant installeerde in 1993 een wachtbekken in het gebied om het centrum van Hoegaarden van wateroverlast te sparen. In dit kader opperde Natuurpunt om de Schoorbroekbeek, die na de Tweede Wereldoorlog overwelfd werd, terug open te maken. De waterloop werd tevens verbreed en ondieper gemaakt. Dit heeft als gevolg dat de beek bij regenweer buiten haar oevers kan treden. Tegelijk ruimde Natuurpunt de ecologisch oninteressante populieren om ze te vervangen door natuurlijk bos. Deze maatregelen zorgen ervoor dat het dorpscentrum niet overstroomt maar dat het water in het natuurgebied behouden blijft. Hierdoor worden moerasvegetaties en rietlanden weer mogelijk. Talrijke vogelsoorten, zoals de bruine kiekendief en de rietgors, vinden hun weg naar het waterriet om er te broeden. Het project kreeg de toepasselijke naam Waterriet voor zeldzame vogels en droge voeten voor Hoegaarden.
Wandelroutes
Natuurpunt zette drie wandelingen uit in het natuurgebied Rosdel. Ze vertrekken aan het Kapittelhuys in het centrum van Hoegaarden. De bewegwijzering bestaat uit een gekleurde geometrische figuur. De kortste route is zeven kilometer en wordt aangeduid met een groen vierkant. Dit traject loopt dwars door het hart van het natuurgebied, soms ook over ongebaande paden waar runderen grazen. Om deze reden is beslist op deze groene wandellus geen honden toe te laten. De aardgas-natuurwandeling is negen kilometer lang en hier leidt een blauw aardgasvlammetje de weg. De route van twaalf kilometer wordt bewegwijzerd door rode vierkantjes. Deze langere variant is een uitbreiding van de aardgas-natuurwandeling. Je krijgt er als wandelaar een extra lus rond de bovenloop van de Schoorbroekbeek bij.
Praktische info
De wandelroutes volgen paden door de velden en holle wegen. Hoewel je door een glooiend landschap wandelt, zijn de hellingen niet al te steil. Door de onverharde wegen en de vele hobbelige kasseiwegen zijn de trajecten niet geschikt voor rolstoelen. Hou bij regenachtig weer ook rekening met de drassige ondergrond en voorzie stevig schoeisel. Het Kapittelhuys en de Tuinen van Hoegaarden zijn gelegen aan de Houtmarkt nummer 1. De tuinen zijn alle dagen geopend van zonsopgang tot zonsondergang en de entree is gratis.
Lees verder
- Wandelroutes: Wandelen in Nederland en België (special)